Επισιτισμός – Τουρισμός: «φυτώριο» αντεργατικών ανατροπών

Συνέντευξη 
του Ν. Παπαγεωργίου*


Με αφορμή τη συνάντηση που είχαν την περασμένη Τρίτη ο υπουργός Εργασίας με τον Σύνδεσμο Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ), η εφημερίδα «Ριζοσπάστης» δημοσίευσε την Κυριακή 15 Μάρτη 2015 συνέντευξη με τον Νίκο Παπαγεωργίου, πρόεδρο του Συνδικάτου Εργατοϋπαλλήλων Επισιτισμού – Τουρισμού – Ξενοδοχείων και Συναφών Επαγγελμάτων Αττικής. Αναδημοσιεύουμε ολόκληρη τη συνέντευξη από την εφημερίδα.

– Απ” όσα έγιναν γνωστά, πώς σχολιάζετε τη συνάντηση του προέδρου του ΣΕΤΕ με τον υπουργό Εργασίας;

– Η συνάντηση του προέδρου τους ΣΕΤΕ, Ανδρέα Ανδρεάδη, με τον υπουργό Εργασίας, Πάνο Σκουρλέτη, στις 10 Μάρτη, φαίνεται ότι δε συνδέεται μόνο με τα ζητήματα που αφορούν τον τουρισμό αλλά και με τις γενικότερες εξελίξεις στα εργασιακά.
Με δεδομένο ότι ο ΣΕΤΕ αποτελεί εδώ και δυο χρόνια έναν από τους θεσμικούς «κοινωνικούς εταίρους», έχει μεγάλη σημασία τι και πότε λέει κάτι, ιδιαίτερα όταν αυτά αφορούν εξελίξεις που συνδέονται με τις εργασιακές σχέσεις γενικότερα. Δεν είναι, άλλωστε, τυχαίο ότι οι ελαστικές εργασιακές σχέσεις έβρισκαν πάντα «πιλοτική» εφαρμογή στον τουρισμό – επισιτισμό, πριν ακόμη αποτελέσουν νόμους του κράτους.
Ηδη από τις αρχές της δεκαετίας του ’80, ο θεσμός των «εξτρά» εργαζομένων (συμβάσεις μιας μέρας) ήταν εργασιακή σχέση διαδεδομένη σε όλα τα μεγάλα ξενοδοχεία, προκειμένου, δήθεν, να αντιμετωπιστούν οι ανάγκες για «έκτακτες» δεξιώσεις. Εργασιακή σχέση που οι εργοδοτικές συνδικαλιστικές πλειοψηφίες τελικά συμπεριέλαβαν μέσα στην κλαδική ΣΣΕ. Σήμερα, οι «εξτρά» εργαζόμενοι αποτελούν την πλειοψηφία των εργαζομένων σε τμήματα όπως οι όροφοι (καμαριέρες) ή η κουζίνα (σερβιτόροι, μάγειροι, λάντζα).
Εργασιακές σχέσεις όπως η μερική απασχόληση, η εκ περιτροπής εργασία, τα 4ωρα ήρθαν να προστεθούν μετά το ’90, ως ανάγκη του μεγάλου τουριστικού κεφαλαίου για ακόμη μεγαλύτερη «ευελιξία», ώστε να «αρθούν» τα όποια εμπόδια στην αύξηση της κερδοφορίας από τη σταθερή δουλειά.

– Πώς συνδέονται όλα αυτά με τη συζήτηση για τον κατώτατο μισθό, που αποτέλεσε επίσης αντικείμενο της συνάντησης;

– Η όλη κουβέντα γύρω από τον κατώτερο μισθό από την κυβέρνηση και το ΣΕΤΕ είναι εντελώς αποπροσανατολιστική. Τα 751 ευρώ μικτά, όποτε και αν συμφωνηθούν, αφορούν εργαζόμενο που εργάζεται 5 ημέρες τη βδομάδα, 8 ώρες τη μέρα.
Κανείς, όμως, από τους δυο «εταίρους» δεν αναφέρεται στο γεγονός ότι η πλειοψηφία στον κλάδο, αλλά και σε άλλους κλάδους, εργάζεται -όταν και εάν εργάζεται- μέσα από δουλεμπορικά συνεργεία, με 5μηνα προγράμματα κατάρτισης ή με συμβάσεις διαλείπουσας εργασίας, στην καλύτερη περίπτωση τις μισές μέρες κάθε μήνα.
Επιπλέον, κρύβουν και οι δυο ότι 100.000 εποχικοί ξενοδοχοϋπάλληλοι και άλλοι τόσοι και περισσότεροι στον επισιτισμό, εργάζονται 4 με 5 μήνες το χρόνο. Αρα, το ετήσιο εισόδημά τους δεν ξεπερνά σε καμιά περίπτωση τα 5.000 ευρώ, με τα οποία πρέπει να ζήσουν 365 μέρες. Ιδιαίτερα ο υπουργός Εργασίας, δε λέει κουβέντα ούτε για την περικοπή του επιδόματος ανεργίας σε 400 μέρες τα τέσσερα τελευταία χρόνια ή σε 3 μήνες το χρόνο, ούτε και για το αίτημά που του επιδώσαμε, από τις 16 Φλεβάρη, να ρυθμίσει άμεσα, μεταξύ άλλων, και την επέκτασή του για όλο το διάστημα της ανεργίας.

– Πόσο «ειλικρινής» είναι επομένως η πρόθεση των μεγαλοξενοδόχων και των αλυσίδων εστίασης να συμφωνήσουν σε αύξηση του κατώτατου μισθού;

– Η αλήθεια είναι ότι ούτε και αυτά που σήμερα ισχύουν αφήνουν ικανοποιημένους τους μεγαλοξενοδόχους και τις επισιτιστικές αλυσίδες. Ζητάνε ευθέως από την, «πρώτη φορά αριστερή», κυβέρνηση ακόμη μεγαλύτερη μείωση μισθού, που όχι μόνο εξαθλιώνει οικονομικά αλλά εξοντώνει φυσικά τους εργαζόμενους του κλάδου.
Η απαίτηση οι εποχικοί του κλάδου να μη λαμβάνουν τα ρεπό τους για όλο το καλοκαίρι αλλά να τους τα αναπληρώνουν με τη λήξη της καλοκαιρινής περιόδου, είναι το πιο συντριπτικό χτύπημα στην εβδομαδιαία ανάπαυση, που, μαζί με το σταθερό ημερήσιο χρόνο, αποτελούν το σημείο αναφοράς στο μισθό και στο μεροκάματο. Τέσσερις μήνες χωρίς ρεπό, είναι 122 ημέρες χωρίς σταματημό, που, σε συνδυασμό με το 10ωρο που έχει επιβληθεί από την κλαδική ΣΣΕ, σημαίνει 1.220 ώρες δουλειάς με μόνη ανάπαυση τα διακεκομμένα διαστήματα για ύπνο και φαΐ.
Πέρα από το κύριο, που είναι οι σοβαρές και ανεπανόρθωτες βλάβες στην υγεία, μια που είναι αδύνατη η αναπλήρωση της εργατικής δύναμης κάτω από αυτές τις συνθήκες, συντελείται, εμμέσως πλην σαφώς, μια μεγάλη μείωση στο μισθό. Αν λάβουμε υπόψη ότι το ημερομίσθιο των 30 ευρώ μικτά (με κατώτερο μισθό τα 751 μικτά) είναι για 5θήμερο, 8ωρο, τότε η απαίτηση των ξενοδόχων για δουλειά όλη τη σεζόν χωρίς ρεπό, σε συνδυασμό με την όποια ευελιξία ισχύει σήμερα, το κατεβάζει άμεσα στα 21,6 ευρώ!
Η αιτίαση ότι τα ρεπό θα δίνονται στο τέλος της θερινής περιόδου, μόνο γέλιο και κλάμα προκαλεί στους εργαζόμενους του κλάδου, αφού ακόμη και τώρα «μετά από την απομάκρυνση από τη δουλειά, ουδεμία απαίτηση αναγνωρίζεται». Δεκάδες χιλιάδες συνάδελφοι είναι ακόμη και σήμερα απλήρωτοι ή με οφειλές από δώρα Χριστουγέννων, επιδόματα και αποζημιώσεις αδείας.

– Υπάρχει συνάφεια όλων αυτών με το αίτημα για παραπέρα μείωση των εργοδοτικών εισφορών, που έθεσε ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ;

– Ασφαλώς. Το ζήτημα που αφορά τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών των εργοδοτών, πρέπει να κατανοηθεί ως μια επιπλέον μείωση μισθού, μιας και αποτελεί μέρος της τιμής της εργατικής δύναμης, αφού βγαίνουν οι εισφορές αυτές από τη δουλειά των εργαζομένων. Και επιπλέον, η παραπέρα μείωσή τους θα έχει σοβαρό αντίκτυπο στις συντάξεις, στις παροχές υγείας – πρόνοιας, που έχουν τόσο χτυπηθεί τα τελευταία χρόνια από όλες τις κυβερνήσεις. Είναι το δίχως άλλο μια καραμπινάτη «νόμιμη» επιβολή ανασφάλιστης, άρα και απλήρωτης, δουλειάς.
Σε κάθε περίπτωση και με δεδομένο τις παραχωρήσεις που έχει υποσχεθεί στους εργοδότες η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, ακόμη και πριν από τις εκλογές, ως αντιστάθμισμα για την αύξηση του κατώτατου μισθού, καταλαβαίνει κανείς ότι, επί της ουσίας, αυτό που θα μείνει στους εργαζόμενους είναι η ουσιαστική έμμεση και άμεση μείωση τόσο σε μισθούς όσο και σε δικαιώματα.
Να γιατί είναι επιτακτική η ανάγκη όλα αυτά να συζητηθούν σε κάθε χώρο δουλειάς, να προετοιμαστούμε τώρα για νέους αγώνες, προκειμένου να υπερασπίσουμε όχι μόνο τη ζωή που μας στερούν αλλά κυρίως τη ζωή που αξίζει σε μας και τις οικογένειές μας.

– Προφανώς, από τη συζήτηση κυβέρνησης – ΣΕΤΕ απουσίαζε εξ ολοκλήρου και το ζήτημα της προστασίας των ανέργων. Πείτε μας δυο λόγια για την έκταση που έχει το πρόβλημα στον κλάδο και για την κινητοποίηση στην οποία συμμετέχετε την Πέμπτη.

– Για την εργοδοσία διαχρονικά οι άνεργοι χρησιμοποιούνται ως «εφεδρεία», προκειμένου να κρατούν χαμηλά τις απαιτήσεις των εργαζομένων, να συμπιέζουν μισθούς και δικαιώματα.
Η εξαγγελία του ΣΕΤΕ για 8.000 νέα «voucher» στον τουρισμό, καταδεικνύει όμως και τον προσανατολισμό της κυβέρνησης, που θέλει, με την παλιά «δοκιμασμένη» συνταγή (stage, κατάρτιση, μαθητεία), να παρουσιάσει το κακοπληρωμένο πρόγραμμα που χτυπά τη σταθερή δουλειά -και μάλιστα με φορέα υλοποίησης τους ίδιους τους μεγαλοξενοδόχους- ως απάντηση στην ανεργία.
Ο κλάδος βιώνει μια μόνιμη, ιδιότυπη ανεργία, αφού η πλειοψηφία των εργαζομένων ούτε ως άνεργοι αντιμετωπίζονται, ούτε βέβαια επαρκεί.

*  Ο Νίκος Παπαγεωργίου είναι ξενοδοχοϋπάλληλος, Πρόεδρος του Συνδικάτου Εργατοϋπαλλήλων Επισιτισμού-Τουρισμού-ξενοδοχείων & Συναφών  Επαγγελμάτων Ν. Αττικής.